ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY
Utworzenie Zespołu Interdyscyplinarnego ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie jest efektem wejścia w życie nowych przepisów ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz towarzyszących jej regulacji prawa miejscowego. Celem działania Zespołu jest koordynowanie systemu przeciwdziałania przemocy domowej na najniższym szczeblu samorządu terytorialnego – w obszarze gminy. Zespół to grupa ludzi, specjalistów z różnych dziedzin, zajmująca się rozwiązaniem konkretnego problemu przy wykorzystaniu zasobów będących
w dyspozycji każdego z członków takiego Zespołu. Jego funkcjonowanie określone jest w drodze porozumień zawartych między gminą a podmiotami niosącymi pomoc osobom doznającym przemocy w rodzinie.
SKŁAD ZESPOŁU TO PRZEDSTAWICIELE:
- jednostek organizacyjnych pomocy społecznej,
- gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,
- Policji,
- oświaty,
- ochrony zdrowia,
- organizacji pozarządowych,
- kuratorów sądowych
czasami również:
- prokuratorów,
- przedstawicieli podmiotów działających na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
ZADANIA ZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGO:
- integrowanie i koordynowanie działań w/w podmiotów,
- diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie,
- podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie temu zjawisku,
- inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie,
- rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i możliwościach udzielania pomocy w środowisku lokalnym,
- inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie.
W celu rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy w rodzinie Zespół może tworzyć grupy robocze. Skład grupy roboczej nie różni znacząco od składu Zespołu. Są to przedstawiciele: jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policji, oświaty, ochrony zdrowia, jak również kuratorzy sądowi, przedstawiciele innych podmiotów, specjaliści w dziedzinie przeciwdziałania przemocy w rodzinie
ZADANIA GRUPY ROBOCZEJ:
- opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach wystąpienia przemocy w rodzinie
- monitorowanie sytuacji rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych wystąpieniem przemocy,
- dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz efektów tych działań.
REALIZACJA PROCEDURY „ NIEBIESKIE KARTY ” WYKONYWANA PRZEZ ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY/GRUPĘ ROBOCZĄ
ZADANIA CZŁONKÓW ZESPOŁU/GRUPY ROBOCZEJ W RAMACH PROCEDURY:
1. udzielają pomocy osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
2. podejmują działania w stosunku do osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, w celu zaprzestania stosowania tego rodzaju zachowań;
3. zapraszają osobę, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, na spotkanie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej;
4. opracowują indywidualny plan pomocy dla osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie i jej rodziny, który zawiera propozycje działań pomocowych.
5. rozstrzygają o braku zasadności podejmowania działań.
CZYNNOŚCI WYKONYWANE PRZEZ ZESPÓŁ GRUPĘ ROBOCZĄ W RAMACH PROCEDURY:
- na posiedzenie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej zaprasza się osobę, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie,
przy czym należy podkreślić, iż nie dotyczy to dzieci, - niestawiennictwo osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, nie wstrzymuje prac zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej,
- członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej, w obecności osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, dokonują pogłębionej analizy sytuacji rodziny, ustalają indywidualny plan pomocy dla osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie w zakresie działania wszystkich podmiotów, realizujących procedurę „ Niebieskie Karty ” i wypełniają formularz „ Niebieska Karta – C ”, który stanowi załącznik nr 3 do rozporządzenia,
- indywidualny plan pomocy obejmuje ogół działań podejmowanych przez osobę, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, oraz podmioty realizujące procedurę „ Niebieskie Karty ”, w celu poprawy sytuacji życiowej tej osoby oraz jej rodziny, może on ulec zmianie w zależności od potrzeb i sytuacji osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, w szczególności w sytuacji stwierdzenia nowego zdarzenia stosowania przemocy w rodzinie
w trakcie działań dokonywanych przez zespół interdyscyplinarny lub grupę roboczą, - przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego wzywa osobę, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, na spotkanie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej,
- członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej w obecności osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, wypełniają formularz
„ Niebieska Karta – D ”, który stanowi załącznik nr 4 do rozporządzenia, - formularze „ Niebieska Karta – C ” i „ Niebieska Karta – D ” podpisuje przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego,
- zespół interdyscyplinarny lub grupa robocza podejmują decyzję, jak będą składane systematyczne wizyty funkcjonariusza Policji, sprawdzające stan bezpieczeństwa osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie,
- wszystkie działania, podejmowane w związku z realizacją procedury „ Niebieskie Karty ” są dokumentowane. W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa dokumenty są przekazywane organom właściwym do prowadzenia postępowania przygotowawczego.
WSKAZÓWKI:
1. JEŻELI OSOBA, WOBEC KTÓREJ ISTNIEJE PODEJRZENIE, ŻE STOSUJE PRZEMOC W RODZINIE NADUŻYWA ALKOHOLU, CZŁONKOWIE ZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGO LUB GRUPY ROBOCZEJ KIERUJĄ JĄ DO GMINNEJ KOMISJI ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
2. JEŻELI ZACHODZI PODEJRZENIE, ŻE OSOBA WOBEC KTÓREJ ISTNIEJE PODEJRZENIE, ŻE STOSUJE PRZEMOC W RODZINIE DOPUŚCIŁA SIĘ PO RAZ KOLEJNY STOSOWANIA PRZEMOCY W TRAKCIE DZIAŁAŃ DOKONYWANYCH PRZEZ ZESPÓŁ INTERDYSCYPLINARNY LUB GRUPĘ ROBOCZĄ, WYPEŁNIA SIĘ FORMULARZ „ NIEBIESKA KARTA – C ” W ZAKRESIE NIEZBĘDNYM DO UDOKUMENTOWANIA NOWEGO ZDARZENIA
SCHEMAT PROCEDURY NIEBIESKIEJ KARTY
Źródło:http://www.niebieskalinia.kujawsko-pomorskie.pl/niebieska-karta,56,l1.html
PROCEDURA „ NIEBIESKIEJ KARTY ”
Procedura obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie.
Interdyscyplinarne podejście do realizacji procedury „ Niebieskie Karty ” ma na celu zintensyfikowanie działań wszystkich służb na rzecz poprawy sytuacji osoby dotkniętej przemocą w rodzinie.
Wspólne opracowanie, przy udziale osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, indywidualnego planu pomocy nie będzie doprowadzało do sytuacji, gdy osobą tą zajmowało się odrębnie kilka instytucji, co w konsekwencji niekiedy skutkowało brakiem motywacji do podejmowania działań, zniechęceniem, biernością osoby doznającej przemocy.
Zgodnie z:
Art. 9d. ust. 1-3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie:
1. Podejmowanie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę „ Niebieskie Karty ” i nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie.
2. Procedura „ Niebieskie Karty ” obejmuje ogół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, Policji, oświaty i ochrony zdrowia, w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie.
3. Przedstawiciele podmiotów, o których mowa w ust. 2, realizują procedurę „ Niebieskie Karty ” w oparciu o zasadę współpracy i przekazują informacje o podjętych działaniach przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego.
CZYLI:
1. Podjęcie jej nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie
2. Podjęcie interwencji w środowisku wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę „ Niebieskie Karty ”
WSZCZĘCIE PROCEDURY
Procedurę wszczyna się poprzez wypełnienie formularza „ NIEBIESKA KARTA – A ” przez przedstawiciela jednej z instytucji wymienionych w art. 9d ust. 2 ustawy, który w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, powziął informację o podejrzeniu stosowania przemocy w rodzinie albo w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie. Wypełnienie formularza powinno nastąpić:
a) w obecności osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie
b) w przypadku braku takiej możliwości (z uwagi na nieobecność tej osoby, stan jej zdrowia lub ze względu na zagrożenie jej życia lub zdrowia), wypełnienie formularza następuje niezwłocznie po nawiązaniu bezpośredniego kontaktu z tą osobą lub po ustaniu przyczyny uniemożliwiającej jego wypełnienie
c) w przypadku, gdy nawiązanie kontaktu z tą osobą jest niewykonalne, wówczas wypełnienie przedmiotowego formularza następuje bez udziału tej osoby.
FORMULARZ „ NIEBIESKIEJ KARTY – A ” WYPEŁNIA:
Pracownik socjalny jednostki organizacyjnej pomocy społecznej w miejscu pobytu osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie lub podczas rozmowy w jednostce organizacyjnej pomocy społecznej,
Przedstawiciel Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych podczas rozmowy w siedzibie gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,
Funkcjonariusz Policji w tracie przeprowadzania interwencji domowej lub podczas rozmowy w siedzibie jednostki Policji,
Przedstawiciel oświaty podczas rozmowy w placówce oświatowej lub w miejscu pobytu osoby dotkniętej przemocą w rodzinie
PRACOWNIK OCHRONY ZDROWIA W SYTUACJI:
- zgłoszenia się pacjenta, co do którego istnieje podejrzenie, że jest dotknięty przemocą w rodzinie do izby przyjęć, szpitalnego oddziału ratunkowego, oddziału pomocy doraźnej lub innej placówki opieki zdrowotnej udzielającej pomocy medycznej stacjonarnie;
- interwencji zespołów ratownictwa medycznego u pacjenta, co do którego istnieje podejrzenie, że jest dotknięty przemocą w rodzinie, także w przypadku stwierdzenia zaniedbań w zakresie funkcji rodzicielskich lub opiekuńczych w miejscu realizowania wezwania,
- specjalistycznego zaopatrzenia lub hospitalizacji pacjenta, co do którego istnieje podejrzenie, że jest dotknięty przemocą w rodzinie.
Enumeratywny katalog podmiotów wskazanych jako uprawnione do wszczynania procedury oznacza, że przedstawiciele innych podmiotów pracujących w obszarze przeciwdziałania przemocy w rodzinie np. kuratorzy, organizacje pozarządowe, prokuratorzy, nie mają możliwości uruchamiania procedury.
Kolejny krok to przekazanie formularza „ Niebieska karta - B ”, zawierającego pouczenie dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie. Czynność ta powinna być połączona
z rozmową instruktażową na temat treści i możliwości wykorzystania porad zawartych w formularzu. Istotne znaczenie ma tu wskazanie lokalnych placówek udzielających pomocy ofiarom przemocy w rodzinie.
Formularza „ Niebieska karta – B ” nie przekazuje się Osobie, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie. Jeżeli osobą doznającą przemocy jest dziecko formularz otrzymuje osoba dorosła, która je reprezentuje. Ważne jest przeprowadzenie z dzieckiem rozmowy o dalszych czynnościach w jego sprawie.
Jeżeli przemoc została zgłoszona przez osobę trzecią, również ona otrzymuje formularz „ Niebieska karta - B ”.
POWIADOMIENIE ZESPOŁU INTERDYSCYPLINARNEGO
I. KROK
Oryginał wypełnionego formularza „ Niebieska Karta – A ” przekazuje się niezwłocznie przewodniczącemu Zespołu Interdyscyplinarnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania rodziny, w której istnieje podejrzenie występowania przemocy, nie później jednak niż w terminie 7 dni od wszczęcia procedury. Kopia formularza „ Niebieska Karta – A ” pozostaje u wszczynającego procedurę.
Należy więc przyjąć, iż w ciągu 7 dni od wszczęcia procedury przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego powinien mieć możliwość zapoznania się z treścią formularza, a nie, że w siódmym dniu po wszczęciu procedury nastąpi wysłanie formularza pocztą.
II. KROK
Przewodniczący Zespołu Interdyscyplinarnego niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 dni od dnia otrzymania formularza „ Niebieska Karta – A ” przekazuje go członkom zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej.
CZYNNOŚCI WYKONYWANE PRZEZ ZESPÓŁ/GRUPĘ ROBOCZĄ W RAMACH PROCEDURY „ NIEBIESKIE KARTY ”
- na posiedzenie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej zaprasza się osobę, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przy czym należy podkreślić, iż nie dotyczy to dzieci,
- niestawiennictwo osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, nie wstrzymuje prac zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej,
- członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej, w obecności osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, dokonują pogłębionej analizy sytuacji rodziny, ustalają indywidualny plan pomocy dla osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie w zakresie działania wszystkich podmiotów, realizujących procedurę „ Niebieskie Karty ” i wypełniają formularz „ Niebieska Karta – C ”, który stanowi załącznik nr 3 do rozporządzenia,
- indywidualny plan pomocy obejmuje ogół działań podejmowanych przez osobę, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, oraz podmioty realizujące procedurę „ Niebieskie Karty ”, w celu poprawy sytuacji życiowej tej osoby oraz jej rodziny, może on ulec zmianie w zależności od potrzeb i sytuacji osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, w szczególności w sytuacji stwierdzenia nowego zdarzenia stosowania przemocy w rodzinie w trakcie działań dokonywanych przez zespół interdyscyplinarny lub grupę roboczą,
- przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego wzywa osobę, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, na spotkanie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej,
- członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej w obecności osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, wypełniają formularz „ Niebieska Karta – D ”, który stanowi załącznik nr 4 do rozporządzenia,
- formularze „ Niebieska Karta – C ” i „ Niebieska Karta – D ” podpisuje przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego,
- zespół interdyscyplinarny lub grupa robocza podejmują decyzję, jak będą składane systematyczne wizyty funkcjonariusza Policji, sprawdzające stan bezpieczeństwa osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie,
- wszystkie działania, podejmowane w związku z realizacją procedury „ Niebieskie Karty ” są dokumentowane.
W przypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa dokumenty są przekazywane organom właściwym do prowadzenia postępowania przygotowawczego.
ZASADY PRACY Z OSOBĄ STOSUJĄCĄ PRZEMOC
Rozmowę z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przeprowadza się w warunkach gwarantujących poszanowanie godności tej osoby, zapewniających swobodę wypowiedzi.
5. Spotkanie z osobą doznającą przemocy
Spotkanie członków zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej z osobą doznającą przemocy odbywa się na posiedzeniu, w trakcie którego wypełnia się formularz Niebieska Karta – C. Jest to jeden z bardziej newralgicznych momentów procedury, głównie z uwagi na postawę osoby doznającej przemocy. Uregulowanie procedury w taki sposób, że osoba doznająca przemocy spotyka się z kilkoma osobami w jednej chwili, niejednokrotnie nie znanymi jej wcześniej i w ich obecności relacjonuje swoją sytuację stanowi bardzo istotny czynnik stresogenny dla tej osoby.
Samo spotkanie powinno też odbywać się w takiej atmosferze, aby nie stawiać osoby doznającej przemocy w pozycji petenta. W trakcie spotkania ustala się indywidualny plan pomocy dla osoby doznającej przemocy. Podczas spotkania z osobą doznająca przemocy możliwe jest podjęcie przez nią określonych zobowiązań. Należy jednak pamiętać, że ustalenie konkretnych zobowiązań ma służyć ustaleniu kierunków działania a nie rozliczaniu osoby doznającej przemocy.
Jednym z charakterystycznych zachowań osób doznających przemocy jest wycofywanie się z podejmowania wcześniej ustalonych działań w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Zarówno cykle przemocy, jak i postawa sprawcy, mają decydujący wpływ na zachowanie osoby doznającej przemocy.
6. Spotkanie z osobą stosującą przemoc
Przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego wzywa osobę stosującą przemoc w rodzinie na spotkanie zespołu lub grupy.
Zadania jakie ustawodawca nałożył na członków zespołu lub grupy wobec osoby stosującej przemoc są następujące:
- diagnoza sytuacji rodziny, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą,
- przekazywanie informacji o konsekwencjach popełnianych czynów,
- motywowanie do udziału w programach oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych,
- przeprowadzenie rozmowy pod kątem nadużywania alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych lub leków,
- przekazywanie informacji o koniecznych do zrealizowania działaniach w celu zaprzestania stosowania przemocy w rodzinie,
- jeżeli sprawca przemocy w rodzinie nadużywa alkoholu należy skierowanie osoby do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.
W trakcie spotkania wypełnia się formularz Niebieska Karta – D, w którym poza ustaleniami dotyczącymi rodzaju stosowanej przemocy, zawiera się również informacje
o zobowiązaniach jakie na siebie przyjmuje sprawca przemocy. W tym wypadku, odmiennie niż co do osoby doznającej przemocy, możliwe jest uzależnienie dalszych działań wobec sprawcy od wywiązywania się przez niego z podjętych zobowiązań. Nie można jednak zapomnieć, że celem działania członków zespołu lub grupy nie jest zastraszenie sprawcy a zmotywowanie do zmiany swojej postawy.
DZIECKO W PROCEDURZE „ NIEBIESKIE KARTY ”
W przypadku podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie wobec dziecka, czynności podejmowane i realizowane w ramach procedury, przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego, a formularz „ Niebieska Karta – B ” przekazuje się rodzicowi, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu albo osobie, która zgłosiła podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie, z zastrzeżeniem, że nie może nią być osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie.
Jeżeli osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie wobec dziecka, są rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni, działania z udziałem dziecka przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 k.k. (w stosunku do dzieci dotyczy to drugiego rodzica, dziadków
i pełnoletniego rodzeństwa).
Działania z udziałem dziecka, powinny być prowadzone w miarę możliwości w obecności psychologa.
Dziecka nie zaprasza się na posiedzenie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej.
ZAKOŃCZENIE PROCEDURY
Procedurę zakańcza sytuacja:
- ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy albo
- rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań,
Zakończenie procedury wymaga udokumentowania w formie protokołu podpisanego przez przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego, który powinien zawierać:
- dane dotyczące osób, wobec których realizowana była procedura;
- datę rozpoczęcia i zakończenia procedury;
- opis podjętych działań w ramach procedury,
O zakończeniu procedury powiadamia się podmioty uczestniczące w procedurze po jej zakończeniu, jak również osobę, wobec której istniało podejrzenie, że doznawała przemocy w rodzinie.
ZAKOŃCZENIE PROCEDURY MOŻE NASTĄPIĆ W SYTUACJI ZGODNEGO OŚWIADCZENIA WSZYSTKICH PODMIOTÓW UCZESTNICZĄCYCH W PROCEDURZE
O ZAISTNIENIU OKOLICZNOŚCI UZASADNIAJĄCYCH JEJ ZAKOŃCZENIE.
Nie można zapominać, że procedura ma za zadanie nie tylko
przerwać przemoc, ale również
podjąć próbę doprowadzenia do prawidłowego funkcjonowania rodziny.
